Urologija je specijalistička grana (hirurška grana) koja se bavi oboljenjima urinarnih organa (bubreg, ureteri, mokraćna bešika i uretra) kao i genitalnih organa muškarca (penis, testisi, epididimi, prostata.
Najčešći razlozi zbog kojih se pacijenti javljaju urologu su infekcije mokraćnih puteva, kamen u bubregu i mokračnim putevima i oboljenja prostate. Na žalost, čest razlog dolaska urologu su i tegobe iza kojih se krije neko od malignih oboljenja urogenitalnog trakta.
Blagovremeno i tačno postavljena dijagnoza olakšaće izlječenje i spriječiti neželjene posljedice i komplikacije kako benignih oboljenja (infekcija, kamen, benigno uvećanje prostate i sl.), tako i malignih oboljenja koja su, ako su otkrivena u ranom stadijumu razvoja, najčešće definitivno izlječiva.
Trudnoća je događaj koji očekuje mnogo parova. Ipak oko 15% parova koji pokušavaju da ostvare trudnoću u tome ne uspijevaju. Svaki par koji ima seksulne odnose bez kontraceptivnih mjera, izložen je mogućnosti da dođe do trudnoće. Ova mogućnost nije ista za sve parove, i zavisi od fekondacionog i fertilizacionog kapaciteta.
Sterilitet, fertilitet i fekonditet su termini koji imaju jasno definisano značenje ali se povremneo brkaju.
Par koji je u nemogućnosti da postigne začeće je infertilan, u krajnju ruku sterilan. Najveći broj parova je infertilan preciznije hipofertilan, što znači da je mogućnost da dođe do trudnoće smanjena. Sterilitet podrazumijeva ili postojanje uzroka koji apsolutno onemogućavaju trudnoću kao što je primjer neizlječiva azoospermija ili je par na kraju svog reproduktivnog života. Dakle sterilitet je definitivno stanje za razliku od infertiliteta koji je najčešće prolazno stanje. Da bi se jasnije definisao pojam infertiliteta uveden je je i pojam fekonditeta. Fekonditet podrazumijeva mogućnost da dođe do koncepcije unutar jednog menstrualnog ciklusa. Procjenuje se da je mogućnost fekondacije oko 25% u razvijenim zemljama. Par čiji je feknditet 25% može očekivati da do trudnoće dođe u toku 4 ciklusa. Postoje izrazito fertilni parovi čiji je feknditet 60%, ali i oni čije feknditet 10%, što znači da je njima potrebno 10 ciklusa da dođe do začeća.
Praktičan značaj ovih podataka je u brzoj trijaži i procjeni ispitivanja. Ukoliko se par obrati za pomoć poslije 6 mjeseci infertiliteta, postoji oko 90% šanse da dođe do trudnoće. Naprotiv, poslije 5 godina bezuspješnih pokušaja da do trudnoće dođe, znatno je veća mogućnost da se radi o sterilitetu.
Smatra se da svaki par treba smatrati potencijalno infertilnim ukoliko ne dođe do trudnoće posle godinu dana odnosa bez kontracepcije. Na osnovu podataka iz poslednjih 20 godina oko 30% uzroka bračnog steriliteta uzrokovano je patologijom muškarca a dodatnih 20% zajedničkom patologijom. Prema tome muški faktor je prisutan kod čak 50% parova.
Od najvećeg je značaja kada započeti ispitivanje muškarca, definisati neophodne testove kao i racionalnu terapiju eventualno uočenih poremećaja. Neophodno je paru pristupiti cjelovito i istovremeno ispitivati oba partnera do otkrića eventualnih poremećaja. Dokazano je da što duže traje infertilitet, mogućnost da dođe do trudnoće biva sve manja. Mnogi parovi ispoljavaju vrlo veliku zabrinutost već poslije nekoliko neuspjelih pokušaja da ostvare trudnoću. U našim uslovima ne treba zanemariti i vrlo veliki pritisak rodbine na mladi bračni par.
Raniji stav da sa ispitivanjem treba početi poslije godinu dana odnosa bez zaštite koji nisu urodili trudnoćom, zamjenjen je stavom da sa ispitivanjem muškaraca treba početi tada kada se par osjeti kao infertilan, pri čemu osnovno ispitivanje mora da bude brzo i neinvaziovno.
DIJAGNOSTIČKI ALGORITAM KOD INFERTILITETA MUŠKARCA
Klinički nalaz koji obuhvata iscrpnu i sveobuhvatnu anamnezu kako ličnu tako i porodičnu –otac, majka – potom klinički pregled, opšti fizikalni kao i fokusirani lokalni pregled spoljašnih genitalija – penisa, testisa, kao i DRE prostate. Potom se koriste i dijagnostički testovi, spermogram u kome dobijamo podatke o volumenu, kiselosti sperme kao i o broju, pokretljivosti, normalnim oblicima, vitalnosti i biohemiji ejakulata. Po potrebi se radi i spermokultura da bi se isključila infekcija kao mogući uzrok infertilteta. U nekim slučajevima potrebna je i hormonska evaluacija, hromozomsko i imunološko ispitivanje. U zavisnosti od težine slučaja rade se specijalni testovi – test penetracije spermatozoida, interakcija cervikalni mukus – spermatozoidi, ispitivanje akrozoma, hipoosmotski test – HOS – biopsija testisa i vazografija, radiološko i ultrazvučno ispitivanje.
Etiološki, grubo rečeno, uzroci steriliteta mogu se podijeliti na:
- Pre-testikularne
- Testikulrne
- Post-testikularne uzroke
Terapija može biti kauzalna i empiriska. Kod kauzalne najčešće se hirurškim putem otklanjaju uzroci steriliteta – operacija proširenih vena pampiniformnog pleksusa, razne operacije zbog opstrukcije izvodnih sjemenih kanala. Pored hiruške može biti i medikamentozna kauzalna terapija kod endokrinoloških poremećaja, imunog infertiliteta itd.
U praksi najviše je zastupljena empirijska terapija kojoj ime govori da se radi nespecifičnoj terapiji prije koje pacijent mora biti potpuno ispitan i pri tome otklonjeni svi mogući znani uzroci infertiliteta. Ona je bazirana na medikamentoznom tretmanu raznim ljekovima, hormonima, aminokiselinama, vitaminima.
Na kraju postoje i metode sistirane reprodukcije inseminacija, in vitro fertilizacija, intrauterina inseminacija i mikromanipulacije na kojima ne treba asistirati ako je bilo više neuspješnih prethodnih pokušaja zbog izuzetno skupocjene tehnologije i neophodnosti obučenog kadra.
Comments are closed.